İnsan beyni yıllar süren bir evrim sonunda mı küçüldü? Araştırmacılar bu yaygın kanıyı sorguluyor.
İnsanların büyük imparatorluklar kurduğu ve yeni yazılı metin biçimleri geliştirdiği bir dönem olan MÖ 12. yüzyıl, beyin büyüklüğündeki evrimsel bir küçülmeyle aynı zamana mı denk geldi? Yeni makalesi bilim camiasında giderek daha popüler hale gelen bir hipotezi çürüten araştırma ekibi, tekrar düşünün diyor.
Geçen yıl, bir grup bilim insanı, yaklaşık 3.000 yıl önce modern şehir toplumlarına geçiş sırasında insan beyninin küçüldüğü sonucuna vardıklarında manşetlere çıktılar. Nedeni olarak, atalarımızın sosyal gruplarda harici olarak bilgi depolama yeteneğinin, büyük beyinleri koruma ihtiyacımızı azalttığını söylediler.
Modern insan beyni boyutunun evrimsel olarak küçülmesiyle ilgili onlarca yıllık fikirleri araştıran hipotezleri, karınca kolonilerinde görülen evrimsel kalıplarla bir karşılaştırmaya dayanıyordu.
Ancak antropolog Brian Villmoare ve bilim insanı Mark Grabowski, bunun böyle olmadığını söylüyor.
Frontiers in Ecology and Evolution’da geçen hafta yayınlanan yeni bir makalede ekip, araştırma grubunun geçen yılki çalışmasında kullandığı veri setini analiz etti ve bulguları reddetti.
Villmoare, “Yaklaşık 3.000 yıl önce, pek çok önemli yeniliklerin ve tarihi olayların yaşandığı bir dönemde modern insan beyninin boyutunda önemli bir küçülmenin olduğuna dair sonuçlar bizi çok etkiledi — Mısır’ın Yeni Krallığı’nın ortaya çıkışı, Çin yazısının gelişimi, Troya Savaşı ve Olmec uygarlığının ortaya çıkışı ve diğerleri…” diyor.
“DeSilva ve diğerlerinin veri setini yeniden inceledik ve insan beyni boyutunun 30.000 yılda değişmediğini ve muhtemelen 300.000 yıldır değişmediğini bulduk. Aslında, bu veri kümesine dayanarak, türümüzün başlangıcından bu yana herhangi bir zaman diliminde modern insanlarda beyin boyutunda herhangi bir azalma tespit edemeyiz.”
Önemli Çıkarımlar
Araştırma ekibi, DeSilva’nın yaklaşık 1000 erken dönem insan fosili ve müze örneğinden oluşan bir veri setinden derlediği birkaç hipotezi sorguluyor:
Ekip, tarımın ve karmaşık toplumların yükselişinin dünya çapında farklı zamanlarda meydana geldiğini söylüyor – bu, farklı popülasyonlarda görülen kafatası değişikliklerinin zamanlamasında farklılıklar olması gerektiği anlamına geliyor. Bununla birlikte, DeSilva’nın veri seti, beyin küçülmesi hipotezi için kritik olan zaman diliminden yalnızca 23 kafatası örnekledi ve İngiltere, Çin, Mali ve Cezayir gibi yerlerden örnekleri bir araya topladı.
İncelenen 987 kafatasının yarısından fazlası 9,8 milyon yıllık bir zaman diliminin yalnızca son 100 yılını temsil ettiğinden veri kümesi oldukça çarpık ve bu nedenle bilim insanlarına kafatası boyutunun zaman içinde ne kadar değiştiğine dair iyi bir fikir vermez.
Türümüzün ortaya çıkışından bu yana insan beyninin boyutu gerçekten değişmediyse, modern insan beyninin boyutundaki azalmanın nedenleri üzerine birden çok hipotezin yeniden değerlendirilmesi gerekir.
University of Nevada, Las Vegas. 7 Ağustos 2022.
