Kadın olmanın her ülkede zorlu yanları var, fakat Afganistan’da durum gittikçe kötüleşiyor. ABD’nin Afganistan’ı terk etmesiyle birlikte Taliban yönetimi ülkede iktidar oldu. Birçok kadın Taliban’a karşı dirense de peş peşe yasaklar geldi. Son olarak Afganistan’da kadınlara burka zorunluluğunu geri getirdiğini duyurdu.
Ağustos 2021’den bu yana Afganistan’da yönetimde olan Taliban, yeni bir kararnameyle kadınların yüzlerini kapatması için burka giymesini zorunlu hale getirdi. Yasaya göre burka giyerek yüzünü tamamen kapatmayı reddeden ve “ailesinin erkek üyelerinin uyarılarını dinlemeyen” kadınların “erkek gardiyanları” üç gün hapis cezası alabilecek.
1990’DAN SONRA BİR KEZ DAHA
Taliban, 1990’larda ülkenin büyük kesiminde kontrolü ele geçirdiğinde de burka zorunluluğunu getirmişti. Ancak ABD’nin müdahalesi ve ardından kurulan hükümetin etkili olabildiği yerlerde bu zorunluluk kalkmıştı. Dünyanın geri kalanıyla ticari ve diplomatik ilişkiler geliştirmek istediğini savunan Taliban, yeni dönemde kadınlara daha fazla hak verileceğini iddia ediyordu. Geçen yıldan bu yana burka zorunluluğunu geri getirmemişti.
Afganistan’ın özellikle kırsal bölgelerinde birçok kadın, ya aile baskısı ya da sosyo-kültürel sebeplerle halihazırda burka giyiyor. Ancak özellikle şehirlerde yaşayan kadınlar büyük oranda sadece saçlarını bir başörtüsüyle kapatmayı tercih ediyor.
Kararname, Taliban’ın Ahlaksızlığı Önleme ve Fazileti Teşvik Bakanlığı tarafından duyuruldu.
Taliban yetkilileri kararı “öneri” olarak duyursa da, öneriyi yerine getirmeyi reddedenler için bir dizi kural da açıkladı: İlk aşamada bu kadınların evleri ziyaret edilecek, eşleri, erkek kardeşleri veya babalarıyla konuşma yapılacak. İkinci aşamada kadınların “kendisinden sorumlu erkek gardiyanları” bakanlığa çağrılacak. Üçüncü aşamada ise bu erkek gardiyan mahkemeye çıkarılacak ve üç güne kadar hapis cezası alabilecek.
Kararnamede kadınların yüzlerinin de kapatılmasının “iyi olacağı” ve bunun “burkayla yapılabileceği” belirtiliyor. Taliban’ın bugüne kadar günlük hayata sert kısıtlamalar getiren kurallarının ve yasaklarının çoğu kadınlarla ilgiliydi.
KIZ ÇOCUKLARINA İLKOKULDAN SONRA OKUL YASAK
Afganistan, bugüne kadar cinsiyete dayalı eğitim yasağını açıkça duyuran ilk ülke oldu. Bu da, uluslararası meşruiyet kazanma çabalarına ciddi bir darbe vurmuştu. Buna rağmen arkasından burka zorunluluğu geldi. Kız çocuklarının ilkokuldan sonra eğitim almasının yasaklandığı ülkede, kadınlardan sorumlu bakanlık kapatıldı ve birçok farklı alanda çalışan kadınların işine son verildi.
