Papua Yeni Gine’de 7,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Deprem sonrası tsunami uyarısı yapıldı. Peki Papua Yeni Gine nerede? Papua Yeni Gine’de hangi dil konuşuluyor? Papua Yeni Gne nasıl bir ülke? İşte tüm detaylar…
Papua Yeni Gine, resmî adıyla Papua Yeni Gine Bağımsız Devleti, Okyanusya’da Yeni Gine adasının doğu yarısı ile Melanezya’daki civar adaları kapsayan bir ülkedir. Yeni Gine adasının batı kısmı ise Endonezya’ya aittir. Güneyinde Avustralya bulunur.
Papua Yeni Gine, I. Dünya Savaşı’ndan itibaren 60 yıl boyunca Avustralya’nın kontrolünde kalmıştır. Bağımsızlığını 1975’te kazanan ülke, III. Charles’ın kral kabul edildiği bir İngiliz Milletler Topluluğu bölgesi olmuştur.
Papua Yeni Gine kültürel bakımdan dünyanın en çeşitli ülkelerinden biridir. Ülkede bilinen 851 dil vardır, bunların 11’inin konuşanı kalmamıştır.8 milyonluk nüfusun çoğu yine diller kadar çeşitlilik gösteren yerel yaşam tarzlarını sürdürmektedir. 2019 itibarıyla nüfusun yalnızca %13,25’i kentlerde yaşamaktadır, bu da Papua Yeni Gine’yi dünyanın en kırsal ülkesi yapmaktadır.Papua Yeni Gine hem coğrafi hem de kültürel açıdan en az keşfedilmiş ülkelerindendir. Ülkede halen dış dünyayla temas kurmamış (izole) toplulukların varlığı bilinmektedir. Ayrıca araştırmacılar adanın iç kesimlerinde keşfedilmemiş birçok bitki ve hayvan türünün bulunduğunu düşünmektedir.
İKLİMİ
Papua Yeni Gine ekvatorun yaklaşık 10° altında yer alır. Bu yüzden birbirine yakın iki dönence bölgesinin içerisinde olup, iki mevsimli genel olarak sıcak ve nemli bir iklimin tesirindedir. Mayıs-Aralık aylarında şiddetli güneydoğu rüzgârları bölgeye yağmur ve nispeten serin bir ortam getirir. Ocak-Nisan aylarında ise kuzeybatı rüzgârları aşırı sıcaklıkları ve şiddetli yağışları beraberinde getirir. Ortalama aylık sıcaklık Haziran ayında 25 °C ve Aralık-Ocak aylarında 28 °C civarındadır. Yağışlar, kıyı ve dağlık bölgelerde, yıllık ortalama 2540 mm civarı ve üzerindedir.
HANGİ DİL KONUŞULUYOR?
Ülkenin resmî dili İngilizcedir, ancak toplumun sadece %1’i İngilizce konuşabilmektedir. Standart İngilizceden türemiş Tok Pisin veya Pidgin İngilizcesi olarak da adlandırılan kreyol dil ise ülkede anadil olarak yaklaşık 120,000 kişi tarafından konuşulmaktadır ve ikinci resmi dildir. Buna rağmen ikinci dil ve ticaret dili olarak 4 milyonu aşkın konuşuru olması dolayısıyla ülkede lingua franca görevi görmektedir. Avustronezya dillerine ait Hiri Motu ise Motu dilinin basitleştirilmiş bir versiyonudur ve adanın üçüncü resmi dilini oluşturur, ancak günümüzde konuşur sayısı git gide azalmaktadır. Ülkedeki yerli dillerin sayısı 850’yi aşkındır ve ülke dil çeşitliliği açısından dünyada birincidir. Bunlardan 200 adedi Malaya-Polinezya dilleri (Avustronezya) kökenli Melanezya dil grubuna aittir. Trans-Yeni Gine dil ailesine ait 480 farklı dillin ise konuşurları 3 milyon civarındadır. Yeni Gine aynı zamanda pek çok izole dili ve daha küçük dil ailelerini de barındırmaktadır.
PARA BİRİMİ
Para birimi Kina olan ülkenin ekonomisi tarıma ve madenciliğe dayanır. Ayrıca hayvancılık ve balıkçılık da önemlidir. Daha çok domuz ve kümes hayvanları yetiştirilir. Ülkede yetişen başlıca tarım ürünleri; yulaf, kulkas, muz, hindistan cevizi, tatlı patates, kahve ve kakaodur. Ayrıca meyve ve sebze yetiştiriciliği de oldukça gelişmiştir. Nüfusun % 53’ü tarımda, %17’si endüstri ve ticarette ve %10’u resmî hizmetlerde çalışır.
Başlıca endüstri ve îmâlât sahaları; orman ürünleri, mineraller, balık, gıda, inşaat malzemeleri ve ev eşyâlarıdır. Dışarıya kahve, çay, kakao, orman ürünleri, balık, meyve, sebze ihraç eder. Dışarıdan ise ağır makinalar ve çeşitli araçlar ithal edilir. Altın ülkenin en önemli bir madenidir ve ülkenin ihracatlarının %70’ini altın, gümüş, bakır, petrol ve doğal gaz gibi yer altı kaynaklarından elde edilen kazançlar oluşturmuştur. İhrâcât ve ithâlâtını çoğunlukla, Japonya, Almanya, Avustralya ve ABD ile yapar. Başlıca iki limanı vardır: Port Moresby ve Lae limanları. Turizm gelirleri orta seviyededir. Ulaşım ve haberleşme yetersizliği başlı başına bir problem teşkil etmektedir. 1973’ten sonra ulaşım ve haberleşme üzerine yapılan çalışmalar sonunda biraz düzelmiştir.
TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİ
Papua Yeni Gine ve Türkiye diplomatik ilişkileri 1979’da kurulmuştur. Papua Yeni Gine’ye seyahat edecek diplomatik, hizmet, hususi ve umuma mahsus pasaport hamili Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları vizeye tabidir.
