Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ardından tüm dünyada tahıl krizi doğdu. Pek çok ülke tahıl krizini çözmeye çalışıyor. Peki kim ne öneriyor, masadaki formüller ne?
Üç ayı aşkın bir süredir devam eden Rusya ve Ukrayna savaşı nedeniyle buğday tedarikinde sıkıntılar yaşanıyor. Gıda yüklü gemilerin Ukrayna limanlarından çıkamaması nedeniyle, dünya genelinde hububat krizi yaşanıyor.
Liman çevresine döşenen mayınlar ve çatışmalar, sorunun çözümünü daha da zorlaştırıyor.
Ukrayna limanlarının Rusya işgali altında olması sebebiyle ihraç edilemeyen buğdayın çıkartılması için farklı formüller üzerinde duruluyor.
ABD’DEN GEÇİCİ SİLO ÖNERİSİ
ABD Başkanı Joe Biden, krize çözüm olarak Polonya ile Ukrayna sınırı boyunca geçici silolar inşa edileceğini söylemişti.
Biden bu çözümün aynı zamanda Rusya’nın buğdaya ulaşmasını engelleyebileceğini ifade etti.
MACRON’DAN ROMANYA FORMÜLÜ
Konuyla ilgili bir teklif de Fransa’dan geldi. Hafta başında Romanya’yı ziyaret eden Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Odesa’nın Romanya’dan birkaç düzine kilometre uzaklıkta olduğunu ifade etti. Macron, Romanya üzerinden Tuna Nehri’ne ve demiryolları ağına erişilebileceğini belirtti. Macron, Romanya planının daha hızlı olacağını vurguladı.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER PLANI
Ukrayna’nın yaklaşık 20 milyon ton olduğu ifade edilen buğdayın, BM konvoyuyla korunarak Odesa ve diğer limanlardan İstanbul Boğazı’na doğru gemilerle taşınması da gündemde. Türkiye ve İtalya bu planı destekliyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da “Bir BM planı var. Biz bu planı destekliyoruz. BM planının uygulanabilir bir plan olduğunu düşünüyoruz” diyerek desteğini açıklamıştı. BM, Türkiye, Rusya ve Ukrayna’nın olduğu 4’lü bir mekanizma oluşturulması gerektiğini ifade eden Çavuşoğlu, mayın temizliği yerine güvenli hatlar ve bölgeler oluşturulması gerektiğinden bahsetti.
AB’NİN PLANINA ‘RAY’ ENGELİ
Avrupa Birliği Komisyonu ise 13 Mayıs’ta 20 milyon ton olduğu ifade edilen buğdayın kara ve demiryollarıyla ülkeden çıkartılmasının planlandığını duyurdu.
Ancak Ukrayna demiryolları ile AB ülkeleri demiryolları arasında ‘farklı ray genişliği’, ürünlerin taşınmasını süre ve işlem olarak uzatan bir problem olduğu belirtildi.
Diğer problemler arasında sınır geçişlerinde bürokratik süreçler uzadığı için bekleme sürelerinin 30 güne kadar çıkması gösterildi.
TAHIL İÇİN KIRMIZI HAT
Öte yandan Türkiye krizle ilgili diplomatik çabalarını sürdürüyor. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rus ve Ukraynalı mevkidaşları ile görüşmeler yaptı. Konuyu daha yakından ele almak ve sonuca ulaştırmak üzere savunma bakanlıklarından birer personelin görev yapacağı “kırmızı hat” oluşturuldu. General rütbesinde olduğu öğrenilen görevliler, sorunun çözümü için Türkiye ile doğrudan iletişim kuruyor.
UKRAYNA BUĞDAYI DÜNYADA KAÇ KİŞİYİ BESLİYOR?
BM Dünya Gıda Programı’na (WFP) göre savaştan önce, Ukrayna tarafından üretilen 400 milyon insanı beslemeye yetecek gıdanın çoğu, ülkenin ‘yedi’ Karadeniz limanı aracılığıyla ihraç ediliyordu. Çatışmanın başlamasından sekiz ay önce, limanlardan 51 milyon metrik tona yakın tahıl taşındı. Savaşın başlamasından sonraki ayda, buğday ve mısır ihracat fiyatları, 2021 ve 2022’nin başlarındaki hızlı artışların üzerine sırasıyla yüzde 22 ve yüzde 20 arttı.
DÜNYA BUĞDAYINI KARŞILAYAN ÜLKELER
Dünya Tarım Üretimi sitesinin 2021-2022 verilerine göre AB ülkelerinin toplam üretimi dışında en fazla buğday üreten ilk on ülke arasında Çin, Hindistan, Rusya sırasıyla ilk üç sırayı paylaşırken 6’ıncı sırada yaklaşık 33 milyon tonla Ukrayna ve 10’uncu sırada ise Türkiye yer aldı.
RUSYA: PAZARIN YÜZDE 1’İ
Rusya’nın Washington Büyükelçisi Anatoli Antonov ise tarım ürünleri krizinin 2020’ye dayandığını vurguladı.
Ukrayna limanlarından sevkiyata hazır olduğu varsayılan 20 milyon ton tahılın küresel gıda pazarının toplam hacminin yüzde 1’inden daha azını oluşturduğunu kaydeden Antonov, “Buğday ihracatındaki gecikme, genel durumun ‘felaket’ bir gelişimi olarak kabul edilemez” dedi.
